سرنوشت صنعت روغن ایران از شکوه بهشهر تا نگرانی از آینده

«می ترسم این کارخانه‌ها که مانند فرزندان ما هستند و برای آن‌ها زحمت زیاد کشیدیم - عاطل و باطل بمانند!»

این آخرین جمله آقای اکبر لاجوردیان یکی از بنیانگذاران گروه صنعتی بهشهر قبل از ترک ناخواسته از ایران بود.

این روزا که خبر خروج هلدینگ صافولا از بازار روغن ایران داغ شده یاد دوران کارآموزیم در شرکت بهشهر افتادم. سال هشتاد و یک دانشجوی سال دوم صنایع غذایی بودم و سه ماه تابستون رو در کیلومتر هفت جاده مخصوص در شرکت بهشهر کارآموزی میکردم. با اینکه اون زمان بهشهر فقط روغن خانوار تولید می‌کرد و هنوز وارد فیلد روغن‌های تخصصی نشده بود دیدن تحویل روغن خام از خط آهن مستقر در کارخونه، مراحل تصفیه روغن، بسته بندی، آزمایشگاه و تصفیه پساب مجهز کارخونه که پیش از انقلاب راه اندازی شده بود برام پر از شگفتی بود.
اون موقع هنوز صافولا در شرکت بهشهر سرمایه گذاری نکرده بود.

سالها بعد در یک شرکت بازرگانی واردکننده روغنهای تخصصی صنایع غذایی مشاور فنی بودم همیشه برام سوال بود چرا صنعت روغن ایران با این پیشینه عظیم نتونسته همپای صنایع روغن مالزی و یا ترکیه باشه؟ چرا تکنولوژی های جدید وارد ایران نشده!
سال نود و چهار بود که روابط دیپلماتیک و تجاری ایران و عربستان دچار مشکل شد. صافولا مدتها پیش به عنوان یکی از سهامداران بزرگ بهشهر وارد بازار روغن ایران شده بود و حالا بهشهر کم کم وارد تولید روغن‌های تخصصی صنایع غذایی هم شده بود.
یادمه مردم علیه هلدینگ عربستانی صافولا در شبکه های اجتماعی کمپین تحریم خرید روغن لادن رو راه انداخته بودن که این شرکت متعلق به عربستانه و ما دیگه نباید این برندها رو خریداری کنیم.

عامه مردم گناهی نداشتن. دهها سال تحریم، انزوای سیاسی و تجاری و دشمن تراشی با شرق و غرب مردم ما رو بیگانه ستیز کرده بود. اینکه یه سرمایه گذار خارجی در شرایط تحریم بیاد در کشور سرمایه گذاری کنه به نفع اقتصاد و صنعت کشور بود.
البته که صافولا هم به این هجمه ها توجهی نشون نداد و بازار بکر روغن ایران رو رها نکرد و اعلام کرد کرد که با وجود تنشهای موجود سرمایه اش رو از ایران خارج نمی کنه .
خب طبیعی بود همیشه بیزنس ها به سود خودشون فکر میکنن و صافولا هم به عنوان یک هلدینگ، منافعش رو در این دید که حالاحالاها در ایران بمونه.

بعد ها روایت خاندان لاجوردی بنیانگذاران شرکت صنعتی بهشهر که بیش از صد سال در صنعت ایران ریشه دارن رو خوندم . دهه ها پیش این کسب و کار خانوادگی در صنعت روغن و شوینده و همچنین در صنایع دیگه ایران چنان خدمت بزرگی به این کشور کرده بود که هنوز هم نام و نشان شون پابرجاس. آقای لاجوردی هم مثل خیلی دیگه از کارآفرینان و صنعتگران سرنوشت غم انگیزی داشت و بعد از انقلاب مجبور به ترک وطن شد و صنعت روغن ایران که در خاورمیانه پیشرو بود بعد از جنگ ایران و عراق، تحمل تحریم‌ها و هجمه هایی که علیه روغن پالم راه افتاد دچار عقب موندگی بزرگی شد.
 
خروج استراتژیک صافولا از بازار روغن ایران شاید تلنگر آخری برای اقتصاد و صنعت غذای ایران بود.

حالا با نگاه به گذشته و مسیری که این صنعت ازش عبور کرده، علت توسعه نیافتگی صنعت روغن ایران رو عمیقا درک می کنم.
و باز هم جمله آخر آقای لاجوردی مرتب در گوشم تکرار میشه:
«می ترسم این کارخانه‌ها که مانند فرزندان ما هستند و برای آن‌ها زحمت زیاد کشیدیم - عاطل و باطل بمانند!»
امیدوارم صاحبان جدید این شرکت امانتدار خوبی برای این میراث بزرگ باشند و صنعت ما که واقعا مثل فرزندان ما می مونه برای نسل های آتی باقی بمونه.